Właściwości szkieletu ze stanowiska mechaniki

Fizyologię ruchów niektórzy autorowie zowią fizyologią mięśni. Pierwszą próbą systematycznego naukowego ujęcia zagadnień z tego zakresu było dzieło matematyka i fizyka włoskiego Borellego (wydane po śmierci autora 1680—81) p. t. „De motu animalium. Jak zobaczymy niżej, niektóre pogl@y i metody badania tego uczonego utrzymały się po dziś dzień. Tem bardziej miały one dominujące znaczenie przed odkryciami braci Weberów (1836) w dziedzinie lokomocyi człowieka oraz badaniami nad działaniem poszczególnych mięśni (1867). Zasadniczy przełom w naszych pojęciach o ruchach człowieka i zwierząt zacząl się dopiero od chwili zastosowania przez Mareya do badania tych zjawisk metody graficznej. Ogromna większość ruchów dowolnych człowieka i zwierząt wyższych odbywa się w ten sposób, że skurcze mięśni oddziaływają na wzajemne położenie różnych części ciała za pośrednictwem kości, odgrywających rolę dźwigni. Kości też jako dźwignie wykazują szereg właściwości fizycznych, wielce pożądanych dla roli którą spełniają w ustroju ; pod tym względem na pierwszem miejscu wypada wymienić niewielki ciężar obok dużej wytrzymałości. Redukcya ciężaru uzyskuje się w kościach przez to, że we wnętrzu ich zwykle istnieją jamy wypełnione lekkim, bogatym w tłuszcz szpikiem (u ptaków zaś jeszcze lżejszem powietrzem). Podobnie jak puste środku filary, kości nic przez to nie tracą na wytrzymałości. Do tego celu przyczynia się zresztą w wysokim stopniu układ beleczek istoty gąbczastej, przebiegających zupełnie według zasad mechanicznych, któremi kieruje się technik przy układaniu belek w rozmaitych konstrukcyach żelaznych przeznaczonych do wytrzymywania większych ciężarów (n, p. mosty, filary i t. p.), Kierunek beleczek mianowicie odpowiada dokładnie kierunkowi sił (ciągnących lub zgniatających), którym podlega kość w danem miejscu (J. Wolff), Oto kilka ważniejszych liczb, wyrażających wytrzymałość kości ciężarem, pod wpływem którego następują. pierwsze kręgi lędźwiowe (zgniatanie kierunku pionowym): 240 do 1000 kg.; klatka piersiowa (złamania Żeber przy zgniataniu) 40 do 200 kg.; kości długie (zginanie) k. łydkowa: 21 do 56 k. goleniowa: 135 do 500 kg. Działanie kości jako dźwigni jest umożliwione dzięki ruchomemu ich ze sobą połączeniu za pomocą stawów. P odział stawów znany jest z podręczników anatomicznych. Tu wystarczy przypomnieć, że ruchome kości u człowieka dzielą sie na (np. chrząstkozrosty miedzy trzonami kręgów) i dyartrozy (stawy właściwe). Te ostatnie znów dzielimy na mało ruchome stawy o powierzchniach płaskich (n. p. między wyrostkami stawowymi kręgów piersiowych 1 na stawy o powierzchniach zakrzywionych, rozpadające się na grupy stosownie do ilości i kierunku osi, dokoła których odbywają się w nieruchy, więc na stawy jednoosiowe (zawiasowe, jeśli oś stawu jest poprzeczna względem osi kości, n. p. stawy międzyfalangowe; obrotowe, jeśli obie osie są równoległe, n, p. staw ramieniowo-promieniowy), dwu osiowe i wieloosiowe (n. p. biodrowy, barkowy). [patrz też: usunięcie endometriozy, optyk, usunięcie endometriozy miesięczne ]